Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


Kāinga whakaterenga

Tirohia mā te reo: Māori | Ingarihi

Te Pīni me te Kānga, Huri i te Ao

Ngā Kōhine e Toru

E whai haere ana ēnei ngohe i te kōrero Ngā Kōhine e Toru, i te pukapuka Te Whakatipu Kānga, (tātai pukapuka 710880) tīkina rānei te taupānga, te PDF rānei i: 
http://hana.co.nz/online/te-whakatipu-kanga/

Ngā Kōhine e Toru

Ngā mea e hiahiatia ana

  • He tauira o Te Whakatipu Kānga
  • He tauira o te Papapaki 2.PDF (kia 1 mā ia ākonga)

Pakipaki 2 (PDF, 14 KB)

  • He rawa toi
  • Ngā kupu tonu o te paki kua tapahia ki ōna wāhanga 12 (Ngā Kōhine e Toru 2.PDF)

Ngā Kōhine e Toru Kōrero 2 (PDF, 40 KB)

Ngā mahi

  • Pānuitia atu te kōrero pūrākau Ngā Kōhine e Toru. Me he kupu e tauhou ana ki ō ākonga, whakamāramatia atu ēnei. Anei pea ētahi:

–   Wenoweno – te pito o te kāwai o ngā tupu

–   Pārae – he horahanga whenua tino nui, he āhua papatahi

–   Pūhutihuti – kāore i āta herua te makawe

–   Māwhe – kua memeha, kua tata ngaro te tae

  • Pānuitia anō te kōrero. Ka waiho mā te ākonga e tukurua te kōrero ki te pikitia, me te whakamahi anō i te papapaki 12 ōna rohenga (Papapaki 2).
  • Ka tukurua anō te ākonga i te kōrero, ki āna ake kupu, ko te papapaki hei āwhina i a ia. 

Hoki ake ki runga

Te Whakaraupapa i te Paki

  • He mahi whakaraupapa tēnei mā te katoa o te akomanga. Ka mahi takirua ngā ākonga i te tuatahi. Tohaina ki ia tokorua tētahi kōwae o te paki (Ngā Kōhine e Toru 2.PDF). Kātahi, ka mahi tahi ngā rōpū ki te whakaraupapa tika i ngā kōrero. Kia oti te whakaraupapa, ka pānui ngātahi te akomanga i ngā kōrero katoa.  
  • Ka mahi takirua, takitoru rānei ngā ākonga. Kotahi te kōwae o te paki ka tohaina ki ia takirua/takitoru. Ka whakaari mai ia rōpū i tō rātou wāhanga o te paki. Kātahi ka tukuruatia te paki e te akomanga katoa, me te mau tonu ki te raupapa tika.
  • Ka peitahia e ngā ākonga ō rātou wāhanga o te paki. Kia oti, ka whakaraupapatia anō, ā, ka tukuruatia anō ngā kōrero hei hoa mō ngā whakaahua. 

Ka whakaaturia ngā mahi toi, me te mau tou ki te raupapa tika. Ka tuhia hoki e ngā ākonga he kōwae kōrero hei tautoko i ō rātou wāhanga o te kōrero.  

Te Whakatipu Tauawhiawhi

Companion Planting

Tirohia a Hine Raumati, Ngā Kai o te Raumati, Taumata 1 – kei reira ngā tohutohu mō te whakatipu tauawhiawhi i te pīni, te kānga me te kamokamo.  

Te Whakatipu Pihi Pīni ki te Kōpaki Kōpae Rorohiko

Ngā mea e hiahiatia ana
  • He kōpaki kōpae rorohiko (kia kotahi ki ia tokorua)
  • He oneone whakatipu kākano
  • He turumata
  • He kākano pīni
  • He wai
  • He pene tuhi pūmau
  • He tēpa ārai
  • He rūri
  • He tūtohi hei tuhi i tā ngā ākonga e kite ana
  • He tauira o te Whakatipu Pihi Pīni 2.PDF

Whakatipu Pihi Pīni 2 (PDF, 23 KB)

Ngā mahi

  • Kei te pai ngā momo pīni katoa, engari he māmā ake te kite i ngā momo rahi ake.
  • Me noho mai ngā kaurori o te kōpaki ki runga. Mā konei e kore ai e makere atu te oneone. Ka noho mai hoki he puare ki runga, e pai ai te hoatu wai ki te kākano.  
  • Whakatōkia te kākano pīni ki te wāhi whakarunga o te oneone. Me anga whakararo te taha kōpapa o te kākano. (Ki te whakatōkia ki raro rawa, ka tere puta ngā pakiaka ki waho o te takere o te kōpaki.)
  • Hoatu he tēpa ki te taha whakararo o te kōpaki, kei tūpono tohe tonu ngā pakiaka ki te puta i te kōpaki.  
  • Whakamahia te tēpa ārai me te pene tuhi pūmau hei tohu nā wai tēnā pīni, nā wai tēnā.
  • Hei te rangi 5, tangohia te tēpa, kia paku whai wāhi ai te pīni ki te oreore, ki te tipu. Heoi anō, hei te ata o te rangi 6, me tēpā anō. Hei te takiwā o te rangi 7, tuhia atu ngā ingoa o ngā wāhanga o te pīni ki te kōpaki.
  • Tuhia he kōrero mō tāu i kite ai. (Whakamahia te Whakatipu Pihi Pīni 2.PDF)

Hoki ake ki runga

Ngā Takahanga

Te whakatō.

Planting

                        

 

Te hoatu wai. 

Watering

Te āta tirotiro.

Observing 1
Observing 2
Observing 3

Te whakaingoa i ngā wāhanga o te pīni.

  

Labelling

Te ine me te tuhi i ngā kitenga. (Whakamahia tēnei tūtohi – Whakatipu Pihi Pīni PDF.)

Whakatipu Pihi Pīni 2 (PDF, 23 KB)

Hoki ake ki runga

He Taiopenga Kai

Food Festival

Ko te pīni me te kānga ngā kai mātāmua a ētahi iwi huhua noa, huri i te ao. Whakaritea tētahi taiopenga whakanui i ngā kai o te ao. Anei rā ētahi tohutao hei tīmatanga ake. 

Te Nachos Pīni Pango me te Tīhi (nō Mehiko)

Ngā kai o roto
  • He pēke tipi tortilla rahi tonu
  • He ipu salsa
  • He kēna pīni pango kua horoia, kua rere atu hoki ngā wai katoa
  • 250 gm tīhi kua kuorotia
  • He ipu kirīmi moī iti 
Ngā tohutohu
  • Whakawerahia te umu kia 230°C te paemahana.
  • Hoatu he pepa konumohe ki te tou o te paepae tunu (kia māmā ai te horoi).
  • Whakatakotoria he tipi tortilla ki te paepae – te tikanga kia kaua ētahi e noho mai ki runga ake i ētahi atu.
  • Whakamahia he pune hei hora i te salsa ki runga i ngā tipi.
  • Ruiruia atu ngā pīni pango me te tīhi ki runga ake.
  • Kia 3–5 meneti e tunua ana. Ina rewa, ina koropupū te tīhi, kua rite.
  • Kia tere te kawe ki te tēpu, ka kai ai i te wā e mahana ana. 

He Pīni Kākāriki ka Tunua ki te Umu, he Mea Kīnaki ki te Parmesan (nō Itari)

Ngā kai o roto

  • 500 gm pīni kākāriki mata
  • ¼ kapu hinu oriwa
  • ¼ kapu tīhi parmesan kua kuorotia
  • He tote, he pepa 

Ngā tohutohu

  • Whakawerahia te umu kia 200°C te paemahana.
  • Horoia ngā pīni. Whatia/Tapahia atu ngā pito e rua. Raua atu ki te oko nui.
  • Putua atu te hinu, ka mahi kia kapi katoa ia pīni i te hinu.
  • Tāpiria atu te parmesan cheese, te tote me te pepa. Poia/Kauroria, kia piri ai he parmesan ki te nuinga o ngā pīni.
  • Tukua he hinu wairehu ki te paepae tunu, whatakotoria rānei he pepa tunu ki te paepae tunu (kia kore ai ngā pīni e piri kino ki te tou o te paepae).
  • Whakatakotoria ngā pīni ki te paepae. Ko te tikanga, me noho wehe tonu ia pīni i ōna hoa noho tata.
  • Kia āhua 20 meneti e tunua ana ngā pīni nei ki te umu. Kia kotahi, neke atu rānei ngā hurihanga, ngā kauroritanga i ngā pīni i te wā e tunu ana. Ka āhua parauri te āhua, engari e pai ana – e tika ana kia pērā. 

He Kao Kānga

He tino pai tēnei kai ki te tamariki, ki te pakeke anō! Arā te tohutao, kei

He Kānga te Kai.

http://hana.co.nz/online/he-kanga-te-kai   

He Hupa Kānga

Ngā kai o roto
  • Kia 2 ngā kakau hīrere
  • Kia kotahi te riki
  • He hinu oriwa
  • ½ tīpune rau tāima maroke
  • 1 punetēpu puehu parāoa
  • 850 ml miraka
  • He rīwai kua warua, kua kotikotia ki ōna anō mataono iti
  • 200 gm kānga mata, kānga tio rānei
  • ¼ kapu o te pāhiri (parsley), te taiwhe (chives) rānei 

Ngā tohutohu

  • Kotikotia te hīrere me te riki. (Kaua e porowhiua ngā rau o te hīrere.)
  • Whakawerahia te hinu i roto i tētahi kōhua. Ko te paemahana o waenganui te mea tika.
  • Raua atu te hīrere, te riki me te tāima.
  • Kauroria kia kite koe kua maoa haere te riki.
  • Ruiruia atu te puehu parāoa, ka kaurori mō ētahi meneti anō.
  • Āta ringihia atu te miraka, tāpiria atu te rīwai, ka whakawera anō kia ngāwari nei te koropupū.
  • Me kaurori tonu, kia kore ai te hupa e piri ki te tou o te kōhua.
  • Kia 10 meneti pea e koropupū ana – kia ngohe te rīwai.
  • Tāpiria atu te kānga me ngā rau hīrere.
  • Tukua kia koropupū anō, ana, kua rite.

Ētahi Whakaaro Taha Aromatawai

E āhei ana te ākonga:

  • Te mahi ngātahi ki te tukurua i tētahi paki kua rongo rātou, me te mau tonu o ngā āhuatanga ka pā ki te raupapa tika.  
  • Te whakahaere whakamātautau pūtaiao māmā, te āta mātakitaki, me te tuhi i nga kitenga.
  • Te tautohu me te whakaahua anō i te tinakutanga o tētahi kākano pīni. 
  • Te tautohu i ngā mea ka mātua hiahiatia e tinaku ai, e pihi ai te kākano.
  • Te waihanga papapaki e whakaatu ana i ngā takahanga i whāia e ia hei tunu i tētahi kai.
  • Te tunua te kānga me te pīni, ka horahia ki tētahi hākari/taiopenga whakanui i ngā kai o te ao/ngā kai o te wā.
  • Te aromatawai i a rātou anō, mā te whakaatu i te raupapa o ngā mahi i whāia i a rātou e tunu kai ana.  

Hoki ake ki runga



Footer: