Tūrehu
Ka noho tō mātau whāea i mua i te ahi, me tāna kapu tī. Ka tatari ake mātau ko aku uri, i a ia e inu ana i tāna kapu tī, me tana toutou anō i ngā pihikete. Mōhio tonu a ia, i te tatari mātau.
Koina ā mātau mahi ia pō, kua oti ngā rīhi te horoi, kua tahia te papa, kua toua hoki te ahi. Ka noho mātau, ka tatari mō tō mātau whaea, ka tīraha whakamuri ia, ka hāngai ōna whatu pūkohu. "He tamariki rawa pea koutou mō tēnei pūrākau!" tāna kōrero, kua tohu me tana matimati kotiti. "Ākene ka weriweri ō koutou moemoeā, ki te rongo koutou i tēnei pūrākau."
Nā tō mātau kaha whakahē, ka pakaru mai tāna kata, ā, he kata mai i te puku, kātahi ka ngaro atu, inā kē te tere o te mutu. Ka āta rārangitia ā mātau nōhanga e tō mātau whāea, "E hiahia ana au ki te kite i ō koutou whatu," tana kī taurangi. "Me pēhea taku kōrero i te pūrākau ki te kore au e kite i ō koutou whatu?"
Ka tau tō mātau whāea, ka hī ia, ka tukuna te hā roa, ka wiriwiri ōna ngutu. "Kua tae ki te wā e mōhio ai koutou mō te iwi Tūrehu. Noho ai rātau i ēnei rohe, engari kāore anō kia kitea mō ngā tau maha kua pahure, heoi e mōhio ana mātau kei reira tonu rātau e noho ana, e huna ana i roto i te kohu." Ka huri te aro o tō mātau whāea ki hea rā, kātahi ka anga ki te ahi e mura mai ana.
Koinei tāna pūrākau.
I te wā, i a mātau e paku ana, ko ā mātau kai ko ngā ika o te moana me ngā kai i whakatipungia e mātau. Nā ēnei mahi o te hao kai i noho tahi ai te hapori, ngā whānau, te iwi hoki. Ko ā mātau mahi he tuari i ngā mea katoa ahakoa he aha, nā te mea kāore he toa, he motukā rānei, ka noho ko mātau tonu ki te hanga i ā mātau ake taputapu, kākahu, ki te whakatipu rānei i ngā kai. I aua rā hoki kua hūnuku kē te nuinga o ngā tāngata ki ngā tāone nui, ki te rapu mahi, rapu oranga mō rātau, engari anō tō mātau whānau, me ētahi atu hoki, i noho iho mātau. Nā te mea i a mātau ā mātau māra kai, taunga ika, ō mātau hōiho, me tō mātau whanga hoki hei pārekareka mā mātau. E toru ngā tamariki ki te hōiho kotahi, ko te mahi he pupuri tētahi ki tētahi, hei haere ki te kura.
I ngā wā hararei o te kura, maru ana tā mātau whanga i ngā whānau me ngā uri, i hokihoki mai ki te hī ika, ki te noho hoki i te taha o te takutai moana. Koina hoki ngā wā pārekareka katoa, e kī ai tō mātau papakāinga i te tangata. Kua puta atu ngā kaihī ika i runga i ō rātau waka, ki te whakatō i ā rātau kupenga, ko ā mātau mahi ngā tamariki, he āwhina haere, he whakatika i ngā puare o te kupenga i mahia e ngā mango, e ngā whai, he totetote rānei i ngā ika e tauraki mai ana i ngā ahi auahi. He mahi uaua i ētahi wā, engari he pārekareka hoki ki a mātau.
Kei te maumahara ake au i tētahi wā e pēnā noa iho ana au i a koutou i nāianei te pakeke. I te ākau tonu mātau e noho rō tēneti ana i muri mai i te wā o Whiro, ā, i tētahi ata ka heke atu mātau ki te one mākū ki te tākaro kirikiti. He rimurimu te pāoro, he tāwhaowhao te rākau. Kātahi mātau ka kite i ngā tapuwae i te kirikiri. He tapuwae pēnei i te hōiho, kāore i pērā rawa te nui ki ō te hōiho, engari he mea iti noa nei. Kāore i roa tā mātau tirotiro ki ngā tapuwae rā, ka horoia e tētahi ngaru. Ka tū mātau ki konā he tirotiro noa iho te mahi, me te whakaaro ake anō mēnā i kitea e mātau, kāore rānei. Ko te kī a taku uri arā, tō koutou matua kēkē a Pita, he nanekoti, he poaka rānei i puta ake i te puihi. Engari kāore anō tēnā āhua kia puta noa.
I muri i tēnā i tā mātau hokinga atu ki te parakuihi, ka kī mai tā mātau whāea, he tamariki pai mātau ki te whakatikatika i ngā kupenga, engari, ehara nā mātau tērā mahi. Kua reri kē ō mātau mātua kēkē ki te puta atu i runga i ō rātau waka haere moana, ka noho mātau ki konā whakaae ai, nā mātau te mahi rā. Hei tā mātau, he pīrangi noa kia whakaaro nui mai tō mātau whāea.
Ao ake i te ata, ko aua tapuwae anō ērā e takoto mai ana i te kirikiri, ā, kua whakatikahia tētahi o ngā kupenga. He pai ki a mātau ngā tamariki te karo mahi, engari i te hiahia tonu mātau ki te mōhio he aha hoki tēnei. Ka whakahaua e au aku uri ki te puta ninihi atu i taua pō tonu. Ka noho koropiko atu mātau i tā mātau ahi kōpae, he noho mataara te mahi, ka oho tētahi, ka moe tētahi me ā mātau kōhatu, rākau rānei hei haumarutanga mā mātau. Ākene he kēhua kē tā mātau e whai ana.
Kāore au i mahara ake i te moe au, engari i ohorere taku oho. I te pupuri a Pita i taku waewae. Ka ohorere taku noho tū, e tohu ana a ia ki te takutai moana. I mua tonu i te ata hāpara, kua tīmata te mao haere o te rangi. Ka kitea e au, he iwi tōroa, he whero ngā makawe, he kiritea, haere kore kākahu, he kanikani i runga i te kirikiri. Ka whakaohongia e au aku uri, ka haere ninihi atu mātau kia tata ake ki ētahi tāwhaowhao.
Ka kitea e taku uri, e Rose, tokorua o rātau e whakatika ana i tētahi o ngā kupenga. Ka paku tioro a ia, ka huri mai te tokorua rā, ka tiro mai ki a mātau, kanohi ki te kanohi. Tino mataku katoa au, kāore i taea te neke, ka tīmata hoki a Rose ki te tangi. Ka whakatata mai rātau, ānō nei e whakamomoka mai ana ki a mātau, ā, he pōteretere hoki tā rātau hīkoi me te kanikani anō, me ō rātau makawe e pupuhi haeretia ana. He pakaua a rātau waewae, he huruhuru katoa, ā, he maikuku pēra i te nanekoti. He tino kaha ngā āhua, he urukehu, he pūataata, ā, he māwhero ngā whatu, he nui hoki. He whatu māwhero, mātirotiro. He pēnei tonu i te karanga mai ki a mātau, ki te whai i a rātau, he rorotu i a mātau, hei kawe atu i a mātau. Kāore e taea e au te aha, he noho noa iho, he pupuri pūmau ki aku uri. I a Pita tētahi rākau, me te whakaaro anō kāore he take o taua rākau.
Kātahi rātau ka tū. Ka tū rātau, ka huri, ka hoki atu ki ngā hiwi. Ko te kī a Pita, i rongo a ia i tētahi oro whio, pēnei i tētahi kōiwi pūareare e pupuhitia ana, pēnei i tētahi kōauau e tangi mai ana i ngā whāruarua. Ka huri katoa rātau, aua tangata tauhou rā, he tiu noa ngā mahi i a rātau e hoki atu ana ki ngā puke kirikiri me ngā hiwi. Ka noho mātau ki reira, ā, ao noa te rā, he tirotiro noa iho ki a mātau anō, kāore he kōrero, he whakamihi noa iho te mahi.
Ka huri ake mātau ki te whakaatu atu ki ngā pakeke, ehara nā mātau ngā mahi whakatikatika i ngā kupenga, ka kata noa iho mai rātau, ka kīia mātau kia mahi i ā mātau mahi. Engari anō a Whāea Pare, ka haria mātau e ia i taua pō, ka whakarongo mai a ia ki tā mātau pūrākau. Ka kōrero mai a ia mō te iwi Tūrehu, e noho nei i ngā taupae o ngā hiwi teitei katoa. "He kanikani tā rātau mahi i roto i te kohu," tāna kōrero mai, "he whakatangi i ā rātau kōauau, kia pātaria koutou. He wairua rātau, kāore anō kia whiti atu ki Rarohenga, ā, ko rātau hoki te iwi tuatahi ki te hanga i ngā kupenga e whakamahia ana i ēnei rā. Kāore hoki rātau e kātata atu ki te kai maoa, ki te uku whero rānei, ā, ka haria hoki ngā tamariki kōioio ki ngā hiwi." Nā reira i kitea e mātau tō mātau waimarietanga.
I muri i tērā, kāore i kitea he tapuwae i ngā kirikiri, ā, i mōhiotia ko wai i te whakatikatika i ngā kupenga. Ka hangaia e mātau ko aku uri ētahi tāhei rimurimu, ka whakairia he kūmara tao i ō mātau kakī mō te roanga atu o ngā rā hararei.
Ka kata tō mātau whāea ki a ia anō, e tīraha ana i tōna tūru, e mirimiri mai ana i ōna ringa. Ka huri mai tō mātau whāea, ā, ka kite mātau i ngā marutanga i tōna kanohi, mai i te mura o te ahi.
"Kāore anō kia kitea ngā Tūrehu, pērā i a mātau rā. I ētahi wā, i mua i te pōuritanga, i ngā ata mahea rānei, i te wā e tō ana te kohu ki ngā whāruarua, kua rongo koe i a rātau e kanikani ana, e whakatangi ana i ā rātau waiata wairua. Ānō nei e karanga ana e waiata ana, e kōhimuhimu ana i roto i te kohu, ki ngā tamariki kōioio, engari he mōhio ake mātau, nē rā?"
Ka noho hamumu mātau me tō mātau tirotiro haere. Ka huri atu tō mātau whāea ki te ahi, me tāna tāwara i tētahi waiata tawhito. Ka kite au i ngā kōhua pango i te taha o te ahi.
Ka pātai atu au, "Kei te toe anō he kūmara tao, nē Whāea?".